Anoreksja tj. jadłowstręt psychiczny (anorexia nervosa)
Anoreksja jest zaburzeniem odżywiania charakteryzującym się zaburzonym obrazem własnego ciała z towarzyszącym lękiem przed przytyciem oraz podejmowaniem wysiłków w celu redukcji masy ciała. Efektem tych działań jest z reguły nadmierne wychudzenie, aż do wyniszczenia organizmu, nierzadko z nieodwracalnymi konsekwencjami zdrowotnymi, czasem prowadzącymi do śmierci osoby chorej.
Aby zapobiec ewentualnemu przyrostowi masy ciała, osoby z anoreksją podejmują drakońskie diety, prowokują wymioty, stosują środki przeczyszczające i moczopędne, intensywnie ćwiczą.
Niebezpiecznym dla zdrowia i życia jest fakt, że chorzy często ignorują swój faktyczny wygląd a masa ciała zawsze wydaje się za wysoka, nawet jeśli już kilkakrotnie osiągała upragnioną cyfrę, ponieważ we własnym przeżywaniu i postrzeganiu ciągle są nieodpowiednie.
Anoreksja, choć objawy skupiają się na ciele i jedzeniu, tak naprawdę dotyczy sfery emocjonalnej pacjenta, a kontrola masy ciała i niejedzenie bywa utożsamiane z kontrolą własnego życia, perfekcyjnością, buntem przed dorastaniem i obroną przed pełnieniem dorosłych ról takich jak w rodzinie.
Objawy anoreksji
Dotyczą sfery fizycznej, emocjonalnej i behawioralnej. Zależą także od czasu trwania choroby i stopnia niedożywienia.
Do najczęstszych należą:
- Znaczący spadek masy ciała,
- Wychudzenie (choć niekoniecznie),
- Niskie ciśnienie krwi i bradykardia,
- Niedokrwistość i zmiany w obrazie krwi,
- Skóra sucha, blada, żółtawa,
- Łamliwe i matowe włosy, paznokcie,
- Ustanie miesiączkowania u dziewcząt / kobiet niskie wartości testosteronu u chłopców / mężczyzn,
- Zaburzenia hormonalne – w tym niedoczynność tarczycy (może być jawna lub subkliniczna),
- Meszek pokrywający całe ciało,
- Omdlenia i zawroty głowy,
- Zaparcia i bóle brzucha,
- Nietolerancja zimna,
- Obrzęki twarzy i kończyn dolnych,
- Zaburzenia rytmu serca – zagrażające życiu,
- U osób wymiotujących dodatkowo uszkodzenia szkliwa zębowego oraz powikłania somatyczne związane z zaburzeniami jonowymi.
Dodatkowo można zaobserwować:
- restrykcje w odżywianiu, często coraz bardziej zawężające ilość i rodzaj spożywanych produktów,
- wzmożona aktywność fizyczna,
- stosowanie środków przeczyszczających, odwadniających, dietetycznych,
- znaczne zaabsorbowanie jedzeniem i jego przygotowywaniem – utrzymywanie ekstremalnie „zdrowej” diety (ortoreksja), gotowanie wyszukanych dań i karmienie innych (równocześnie nie jedząc),
- podejmowania działań mających na celu zmniejszenie ładunku energetycznego spożywanych pokarmów (m.in. kruszenie, rozsmarowywanie, chowanie, plucie resztkami jedzenia),
- szukanie powodu by nie jeść,
- unikanie jedzenia w obecności innych osób,
- wielokrotne sprawdzanie masy ciała i wyglądu – ważenie, mierzenie obwodów,
- podejmowania różnych aktywności mających na celu odwrócenie uwagi otoczenia od wychudzenia, np. noszenie luźnych dużych ubrań lub nakładanie na siebie wielu warstw odzieży,
- wycofanie społeczne,
- zmęczenie i zaburzenia snu,
- lęk, drażliwość, natręctwa, zaburzenia nastroju z depresją włącznie,
- utrata zainteresowań innymi sferami życia, w tym seksem.
Kto choruje na anoreksję
10 x częściej kobiety, niż mężczyźni. Zwykle w adolescencji tj. pomiędzy 14 a 18 r.ż.
Obserwuje się obniżanie się wieku zachorowania i coraz częściej chorują chłopcy.
Kiedy zgłosić się do lekarza
Jeśli zauważyłaś wymienione wyżej objawy u swojego dziecka lub jeśli sama się z nimi borykasz to znaczy, że potrzebujesz pomocy. Koniecznie udaj się do psychiatry.
Ważne!
Osoby z anoreksją zwykle nie są krytyczne do choroby. I same rzadko szukają pomocy. Jeśli problem dotyczy Twojego dziecka lub bliskiej Ci osoby namawiaj, zachęcaj, żądaj!! Im dłużej trwa choroba tym trudniej się leczy i tym większe szkody dla zdrowia.
Nieleczona anoreksja jest przyczyną poważnych powikłań zdrowotnych, prowadzących do wyniszczenia organizmu i nierzadko (10 do 15% przypadków) śmierci w przebiegu szkód somatycznych.
Do najczęstszych powikłań należą:
- wyniszczenie i zanik mięśni,
- zaburzenia rytmu serca,
- osteoporoza i zwiększone ryzyko złamań,
- zanik miesiączek,
- zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego i nerek.
- zaburzenia lękowe i depresja,
- zaburzenia osobowości,
- akty autoagresji i próby samobójcze,
- objawy obsesyjno-kompulsyjne,
- problemy w pełnieniu ról społecznych, rodzinnych i zawodowych.
Ważne!
Leczenie anoreksji obejmuje w pierwszej kolejności wyrównywanie stanu somatycznego (dotyczy osób ze znacznym uszczerbkiem na zdrowiu), zaraz potem leczenia psychiatrycznego.
Zawsze konieczne jest podjęcie psychoterapii.