ZABURZENIE AFEKTYWNE DWUBIEGUNOWE
inaczej Choroba Afektywna Dwubiegunowa (ChAD)
Jest zaburzeniem, które może powodować skrajne wahania nastroju – od emocjonalnych „górek” (mania, hipomania) po głębokie „doły” (depresja).
W okresach hipo- i maniakalnych pacjent czuje duży przypływ energii, ma mnóstwo pomysłów, które zwykle wszystkie naraz stara się realizować, podejmując często szalone i nieodpowiedzialne decyzje. Śpi bardzo krótko lub nie śpi wcale przez kilka dni z rzędu, nie czując zmęczenia. Bywa, że zatraca zdolność do racjonalnego myślenia i realnego osądu, czasami o nasileniu psychozy (urojenia, omamy). Wyżej wymienionym objawom mogą towarzyszyć pobudzenie i stan euforii lub wzmożona drażliwość.
Epizody wzmożonego nastroju występują naprzemiennie z okresami obniżonego nastroju tj. depresji, w międzyczasie mogą występować również okresy normalnego funkcjonowania (eutymii).
Epizody depresyjne prezentują się podobnie jak w depresji jednobiegunowej (patrz rozdział Depresja i dystymia) i mogą przybierać różny obraz i zmieniać się w zależności od pacjenta i leczenia.
Ważne!
Zaburzenie afektywne dwubiegunowe ma charakter nawracający i przewlekły. Można jednak z nim satysfakcjonująco żyć, pod warunkiem systematycznego leczenia – farmakoterapia + psychoterapia.
Rozróżniamy kilka typów choroby afektywnej dwubiegunowej (ChAD)*:
- Zaburzenia afektywne dwubiegunowe typu I;
Osoby z ChAD t. I przechodzą więcej epizodów manii / hipomanii, naprzemiennie z depresją, zwykle o dużym nasileniu. Zdarzają się u tych osób również epizody psychotyczne. - Zaburzenie afektywne dwubiegunowe typu II;
W tym typie ChAD dominują długie okresy depresyjne, zdecydowanie mniej, bywa że sporadycznie, występują epizody hipomaniakalne. - Zaburzenie cyklotymiczne / osobowość cyklotymiczna;
U osób z tym zaburzeniem występują naprzemiennie okresy wzmożonego i obniżonego nastroju, niespełniające jednak kryteriów medycznych rozpoznania ChAD. - Inne:
To zaburzenia wywołane substancjami psychoaktywnymi, lekami lub różnymi chorobami somatycznymi.
Czas zachorowania
ChAD może wystąpić w każdym wieku. Zwykle jednak pierwsze objawy występują tuż po 20 r.ż.
Uwaga!
Stan maniakalny jest stanem znacznie cięższym niż hipomania. Jest też związany z zaburzeniem funkcjonowania we wszystkich sferach życia – praca / szkoła, relacje rodzinne, aktywności społeczne. Może wymagać pilnego wezwania ZRM (zespołu ratownictwa medycznego) i pilnej hospitalizacji – szczególnie gdy pacjent jest w psychozie i / lub podejmuje działania zagrażające jego życiu.
Jak rozpoznać epizod manii / hipomanii:
- Zwiększenie aktywności i energii, aż do skrajnego pobudzenia,
- Przesadne poczucie dobrego humoru, aż do euforii,
- Zmniejszona potrzeba snu, bez zmęczenia,
- Gonitwa myśli i wzmożona gadatliwość,
- Rozpoczynanie licznych aktywności, często nie kończenie ich, trudności z utrzymaniem uwagi,
- Podejmowanie ryzykownych zachowań, jak: zaciąganie kredytów na nieadekwatne inwestycje i zakupy, nadużywanie alkoholu i SPA, ryzykowne, często niebezpieczne dla samego chorego zachowania, i.in. przypadkowe kontakty seksualne, podejmowanie niedostosowanych do możliwości wyzwań sportowych, wchodzenie w otwarte konflikty, nierozsądne decyzje finansowe, itp.
Objawy u dzieci i nastolatków:
Są zwykle podobne jak u osób dorosłych. Można czasem mylić je z przejawami okresu dojrzewania. Niepokój rodziców powinny budzić wahania nastroju o innym charakterze niż dotąd, ewentualnie z towarzyszącymi niepokojącymi zachowaniami jak powyżej (patrz również rozdziały schizofrenia i depresja). W razie wątpliwości lepiej zwrócić się do lekarza psychiatry.
Kiedy zwrócić się do lekarza psychiatry:
Zawsze gdy objawy depresji lub manii, lub też szybkie zmiany nastroju zakłócają normalne funkcjonowanie w podstawowych sferach życia (praca / szkoła, relacje społeczne, relacje osobiste).
Zawsze i pilnie gdy osoba chorująca stanowi zagrożenie dla siebie lub osób z otoczenia.
Osoby z zaburzeniem afektywnym dwubiegunowym powinny pozostawać pod stałą opieką lekarza psychiatry. Zalecana jest również psychoterapia.
Nieleczona ChAD prowadzić może do:
- Prób samobójczych,
- Nadużywania i uzależnienia od alkoholu oraz substancji psychoaktywnych,
- Problemów w relacjach społecznych,
- Konsekwencji prawnych, zawodowych, osobistych.
#chadleczenie #chorobaafektywnadwubiegunowaleczenie #chadpsychoterapia #chorobaafektywnadwubiegunowaterapia #leczeniemanii #leczeniedepresjidwubiegunowej #cyklotymialeczenie #osobowosccyklotymicznapsychoterapia #zaburzenieafektywnedwubiegunoweleczenie #psychiatra #psychiatraleczeniemaniidepresji